نخستین کتاب درسی فیزیک

نخستین کتاب درسی فیزیک در ایران در سال ۱۲۳۶ خورشیدی (۱۸۵۷ میلادی ) در تهران به صورت چاپ سنگی به طبع رسید. نویسنده کتاب مسیو کرشیش نمساوی ( اتریشی ) استاد توپخانه مدرسه دارلفنون بود. این کتاب توسط میزا زکی خان مازندرانی با عنوان جراثقال و حکمت طبیعی از فرانسه به زبان فارسی ترجمه و در چاپخانه دارلفنون به چاپ رسید. این کتاب با عنوان فیزیک نمساوی شهرت یافت.( نمسه نام پیشین کشور اتریش است و نمساوی منسوب به نمسه است.) 

 

 در مقدمه این کتاب آمده است : ...علم حکمت که در اصطلاح حکمای فرانسه علم فیزیک مصطلح شده است منقسم بر دو قسم است. یکی جراثقال متعلق به حکمت طبیعی است و یکی مواد غیر ممکن الموازنه است . .... این رساله مرکب از چهار باب است . باب اول در نور که مشتمل بر یک مقدمه و چهار فصل است. باب دوم در مغناطیس باب سیم در الکتریسیته و باب چهارم در مبحث حرارت .

این کتاب فاقد هر گونه فعالیتی برای دانش آموز است. به طوری که هیچ گونه پرسش ، تمرین ، مسئله و آزمایش در آن وجود ندارد.

شادروان هوشنگ شریف راده (۱۳۱۶- ۱۳۶۹ ) معلم ، مترجم ، مولف و کارشناس سازمان کتاب های درسی ایران به تنقیح این کتاب همت گماشت و با همکاری خانمها آرمه زرسازی و مهرناز طلوع شمس این کتاب را برای چاپ مجدد آماده کردند و به مرکز نشر دانشگاهی سپردند. امید است پس از سالها تاخیر این کتاب  چاپ و در اختیار علاقه مندان قرار گیرد. تا مشخص شود که کتاب های درسی  فیزیک در ایران در یکی دو قرن اخیر  شاهد چه تحولاتی بوده است.